Pozdrav vukovi!
Zna li neko desava li se sta u Mosorinu sto se tice bele ribe?

Послато са Mi 9T Pro помоћу Тапатока

Reka Tisa
Tisa je velika međunarodna reka i najveća pritoka Dunava, koja protiče kroz teritoriju četiri države. Njena ukupna dužina iznosi 966 km, a od toga kroz našu zemlju 164 km. Izvire u Karpatima na nadmorskoj visini od 1.800 m, ali se već posle 266 km gornjeg toka, kod ušća Samoša spušta na kotu nešto iznad 200 m nadmorske visine, da bi dalje blagim padom dospela do ušća u Dunav. Pre regulacije, njena dužina je iznosila 1.419 km, a nakon regulacije u drugoj polovini XIX veka, skraćena je za 453 km i tako se svela na sadašnju dužinu od 966 km. Dolinu Tise čini dno bivšeg Panonskog mora, a gornji tok se prostire od izvora (Bela i Crna Tisa) do ušća Samoša, srednji tok od ušća Samoša do ušća Moriša i donji tok od ušća Moriša do ušća u Dunav kod Slankamena.

Tisa se od tromeđe Ukrajina, Slovačka, Mađarska, kod mesta Čop supšta prema jugozapadu do Solnoka, odatle pravcem sever-jug nastavIja do Dunava. Ukupna slivna površina Tise iznosi 157.186 km , a raspored po zemljama je sledeći:

Ukrajina 12.575 km2, 8,0%

Slovačka 14.933 km2, 9,5%

Rumunija 74.663 km2, 47,5%

Mađarska 47.156 km2, 30,0%

Srbija 7.859 km2, 5,0%

Raspored površine sliva prema nadmorskoj visini izgleda ovako:

Iznad 1.600 m nalazi se, 1.037 km2, 0,7%

Od 1.600-800 m , 28.961 km2, 18,4%

Od 800-600 m, 54.119 km2, 34,4%

Ispod 600 m, 73.069 km2, 46,5%

Na slivnom području konfiguracija zemljišta je sledeća:

ravničarske površine oko 45%

brežuljkaste 31%

planinske 24%

Na osnovu gore prikazanog vidi se da slivno područje karakteriše Tisu kao ravničarsku reku. Šumom je pokriveno 26% površine celog sliva, što smanjuje brzinu oticaja atmosferskih voda, sprečava eroziju kao i količinu nanosa (šljunak, pesak, mulj). Karakteristike konfiguracije ogledaju se u tome da je sliv ograničen visokim planinama osim sa zapadne strane, planinski vrhovi nalaze se na visinama koje su ispod granice trajnog snega a srednji i donji deo slfva je široka ravnica sa minimalnim padavinama.

Pritoke Tise nalaze se uglavnom sa njene leve strane i to su: Samoš, Kereš i Moriš u Mađarskoj i Zlatica i Begej u Jugoslaviji, pri čemu su njihovi gornji tokovi u Rumuniji. Leve pritoke Tise su: Bodrog, Šajo i Zađva.

Tisa ima široko korito, tako na primer, kod Vašarošnamenja širina joj je oko 100 m, kod Segedina oko 190 m, kod Novog Bečeja oko 210 m i kod ušća u Dunav širina korita iznosi oko 240 m.

Dubina korita reke Tise, pri maloj vodi oznosi 3,9-4,4 m, na nekim mestima dubine su i veće, a nisu retke i one do 20 metara. Nekad su pri maloj vodi postojali plićaci koji su otežavali plovidbu. Otkad je Tisa u usporu uglavnom ih nema, bar u našem delu plovidbe.

Tisa sa pritokama, površina sliva 157.186 km2
Padovi na reci Tisi uglavnom su mali i oni se u proseku kreću od 3-6 cm/km. Padovi nivoa malih voda u donjem toku kreću se u proseku 1-3 cm/km. Ovako mali padovi posledica su ravničarskog područja kroz koje Tisa prolazi, kao ravničarska reka, sa sporim tokom.

Kako Tisa i pored toga što je regulisana ima dosta krivina i male padove nivoa, ona spada u najsporije reke na svetu. Međutim i pored takvih karakteristika u njenom koritu se ne stvaraju sprudovi, jer se duboko usekla u peskovite i muljevite terene gde je formirala duboko korito povoljnog profila, što ima povoljnu posledicu da pri malom padu ima relativno veću brzinu nego reke većeg pada ali plićeg korita. Zbog toga Tisa čisti svoje korito jer raspolaže sa dovoljno vučne snage za prenos nanosa.

Brzina vode na jugoslovenskom delu kreće se od 0,36-1,18 m/sek., odnosno u proseku 0,60 m/sek. Godišnje u proseku Tisom proteče oko 30 milijardi m vode.

Tisa je plovna do Tokaja. Posle izgradnje stepenica, plovnost je poboljšana.

Na režim Tise, odnosno na promene nivoa vode u njenom koritu, utiču pre svega snežne padavine u Karpatima ali i padavine duž celog njenog sliva. Najviše padavina ima u njenom severoistočnom delu, a daleko manje nizvodno od ušća Samoša, gde godišnje padne svega 550-600 mm vodenog taloga.

Velike vode reke Tise pojavljuju se početkom proleća kao posledica otapanja snega u Karpatima i u maju kao posledica jakih majskih kiša. Moguće je da i jesenje kiše povećavaju vodostaj Tise, ali u manjoj meri u odnosu na proleće. Visoki vodostaji po pravilu javljaju se aprila meseca, a jesenji krajem oktobra i početkom novembra. Visoki vodostaji mogu da se jave i januara meseca kao posledica jakih zimskih kiša sa istovremenim topljenjem snega na Karpatima. Na donji tok reke Tise mogu da utiču visoke vode Dunava.

Velike vode
Duge letnje suše izazivaju minimalne vodostaje Tise i po pravilu to je septembra i oktobra meseca. Nekiput se male vode javljaju krajem i početkom godine.

Na Tisi posle njenog regulisanja nije bilo zagušivanja od leda. Topljenje ranije nastupa na donjem toku, tako da led iz gornjeg toka koji kasnije dolazi, ima slobodan put. U prošlosti su seljaci prilikom oštrih i snažnih zima saonicama koje su vukli konji, prelazili preko Tise iz Banata u Bačku i obrnuto.

Velike vode zabeležene su 1855., 1876., 1879., 1881., 1895., 1907., 1914., 1919., 1924., 1926., 1932., 1937., 1940-1942., 1944., 1962., 1965-1967., 1970., 1974-1975., 1977., 1979., 1981. i 1988. godine. Maksimalni apsolutni vodostaj zabeležen je 1970. godine i on je iznosio +785cm na vodomeru kod Novog Bečeja.

Malevode.tj. minimalni vodostaji, zabeleženi su 1892., 1904., 1909., 1921., 1933., 1946-1947., 1973., a apsolutni minimum zabeležen je 1947. godine i iznosio je -254cm na vodomeru u Novom Bečeju.

Zabeleženo je još da je vodomerna stanica u Novom Bečeju osnovana još daleke 1855. godine i od tog perioda vodostaji se stalno prate.

Naravno da je bilo još puno vlažnih i sušnih godina ali ne tako karakterističnih i manje katastrofalnih.

Valja još spomenuti da je u koritu reke Tise 1977. god. izgrađena stepenica odnosno Brana kod Novog Bečeja, radi gravitacionog snabdevanja vodom banatskog dela Hidrosistema DTD. Od ranije postoje izgrađene stepenice-brane na reci Tisi u Mađarskoj i to Kiškere i Tisalek, koje su raspoređene ovako:

- Novi Bečej, km 63, izgrađena 1977. godine,

- Kiškere, km 403,

- Tisalek, km 523, izgrađena 1957. godine.

U okviru saradnje potiskih zemalja koje leže na slivu reke Tise, mogu se očekivati i druga nova rešenja u iskorišćavanju tiskog potencijala, kao što je raspodela i zaštita voda i zajednička ulaganja za izgradnju drugih zahvata od zajedničkog interesa.

Reka Tisa obavlja niz funkcija od neprocenjive koristi koje su u sadašnjim uslovima došle do izražaja.

Neki sistemi za odvodnjavanje odvode suvišne vode sa svojih slivova gravitaciono i putem crpnih uređaja u Tisu. Odvode se i suvišne vode iz naseljenih mesta.

Odbrana od poplava sprovodi se u zavisnosti od stepena ugroženosti. Održavaju se zaštitni objekti (nasipi), uređuje se korito Tise i priobalje.

Za navodnjavanje postoje povoljni uslovi jer je Tisa relativno bogata vodom. Tisa snabdeva vodom banatsku osnovnu kanalsku mrežu.

Tisa ima veliku produkciju ribe sa puno raznih vrsta. Ranija produk- cija smanjena je usled dejstva regulacionih radova i pogoršavanja kvaliteta voda. Iz Tise se uzima voda za ribnjake.

Plovidba je zastupljena našim delom toka u celosti. Od Brane na Tisi pa uzodno plovidba je poboljšana usporom malih voda.

Hidroenergetika u sadašnjim ekonomskim uslovima nije našla svoje mesto. Velika ulaganja za izgradnju hidroelektrana na ravničarskim područjima ne bi bila isplativa, a osim toga morali bi se postići odgovarajući dogovori sa susednim zemljama što nije uvek lako. U eri energetske krize poslednjih godina vršene su analize hidroenergetskog potencijala vojvođanskih vodotoka.

Prihvataju se i otpadne vode (komunalne, industrijske i druge) koje nisu u dovoljnoj meri prečišćene.

Prisutne su i druge aktivnosti na Tisi kao što su turističke, sportovi na vodi i rekreativne aktivnosti.

Ostali banatski vodotoci, čija su izvorišta u Rumuniji a ušća u Jugoslaviji, pa su im vodni slivovi podeljeni, prihvataju i sprovode vode koje dolaze sa rumunskih Karpata. Ranije su prouzrokovali ozbiljne probleme u odvodnjavanju i kod odbrana od poplava, jer su u proleće bogati vodom. Ti vodotoci su: Zlatica, Galadska, Begej, itd.

Pored pomenutih vodotoka na našem području tekla je rečica Galadska. Izvorište joj je bilo u Rumuniji a dalje je tekla kroz Kikindu, pored Arače i južno od Novog Miloševa, a severno od Novog Bečeja ulivala se u Tisu.

Galadska je nekada bila prirodni vodotok, no vremenom je meliorisana i postala je glavni kanal i recipijent za odvođenje suvišnih voda. Početkom ovog veka Galadska je povezana sa Zlaticom u rumunskom delu sliva i ne nosi više vodu u Jugoslaviju.

Sliv Galadske iznosi 843 km2, a dužina korita u Jugoslaviji iznosila je 68,5 km a i propusna moć joj je bila znatna.

Izgradnjom Hidrosistema DTD, Galadska je presečena Kikindskim kanalom početkom sedamdesetih godina i dobila je potpuno drugu ulogu.

Bravo novajlija. Pročitao ceo tekst od početka do kraja.

Poslato sa VTR-L09 pomoću Tapatoka

2010. godine smo radili na podlogama za sanaciju obaloutvrde na deonici od ušća Jegričke do Titelskog brega (naselje Dukatar).
Tisa je oštetila nasip, bilo je potrebno nasuti kamen preko geotekstila, što je i urađeno.
Tom prilikom smo na nekoliko mesta izmeriili dubinu preko 30 m.

Dobar tekst...Verovatno stariji, jer su velike vode bile i 2002,2006,2010,2013-te... 2006-te apsolutno najviši ikada, kada je izmereno 950cm...Pamtim, bukvalno je bilo 30-40cm hoće li preliti nasip....

To je ono što jako fali Tisi, mrestu! Redovne, velike prolećne vode! A nema ih, evo 8-ma godina!

Pozdrav svim Vukovima!
Vec neko vreme vas pratim, sjajno mesto, rekoh da se pridruzim i oglasim.
Poslednja dva vikenda bio u Knicaninu.
Vreme i dozivljaj sjajni, Tisa prelepa, ali takoreci - bez pipanja...
Niti bela riba, niti smudj...
Par kolega proslo sa varalicama - nista takodje.

Ono sto me interesuje i pod uslovom da je neko rad da to obznani - da li postoji neko odredjeno izglednije mesto na ovom potezu, koje bi moglo da nagradi pokojom belom ribom cak i u ovom periodu? Da ne kazem tzv. "zimovnik" 

Hvala i puno pozdrava!

Pozdrav kolega! Piši slobodno....

Za taj deo ne znam, ali što se Tise tiče, pravilno razmišljaš. Od pozne jeseni, zima, kada temperatura vode padne ispod 10 stepeni, SVA se riba povuče u zimovnike i ribolov je jedino moguć ako poznajemo ta mesta... Ali i ako ih pronađemo, aktivnost ribe na Tisi tokom zime je legendarno mala!

Citat: Šane sa Tise poslato 20 Novembar 2020, 22:14:48
Dobar tekst...Verovatno stariji, jer su velike vode bile i 2002,2006,2010,2013-te... 2006-te apsolutno najviši ikada, kada je izmereno 950cm...Pamtim, bukvalno je bilo 30-40cm hoće li preliti nasip....

To je ono što jako fali Tisi, mrestu! Redovne, velike prolećne vode! A nema ih, evo 8-ma godina!

Da, 2006. je oborila sve rekorde, to preko 900cm je bilo na vodomernoj stanici senta, nake druga cifra je bila kod titela, ali takođe hiljadugodisnji rekord...
Svakao da prirodni faktori utiču na mrest, i mi tu ne možemo mnogo, možda ponešto na nekom globalnom nivou, da lapradmo o klimatskim promenama i sl..Međutim, i neposredni ljudski faktor bitno utiče na kvalitet i kvantitet ribe na Tisi. Naravno, ne možemo srušiti branu u Bečeju koja donekle utiče na migracije i mrest ribe u Tisi, ali ... tzv. privredni ribolov urniše riblji fond na Tisi. Baš niski vodostaji pogoduju masakriranju ribe od strane tzv. privrednih ribara, pogotovo zimi, uz svu podršku nadležnih, što zakonodavca, što tzv. čuvara i upravljača. Pri niskim vodostajima, pogotovo kad Dunav uspori tok, "vredni ribari" pregrađuju Tisu uzduž i popreko. Postavi se jedna mreža sa banatske strane dijagonlno, druga sa bačke strane, pa se skoro ukrste u sredini.. to je ono što se vidi, sa obeleženim bovama, a ono što se ne vidi... to su mreže sa okcima ispod dozovolenih dimenzija, pa se onda na lokalnim pijacama prodaju smuđarci ko olovke na gajbe...itd.. vrške i senkeri u proleće... i da ne nabrajam dalje...   

Kolege, da li neko peca u okolini Tarasa i okolini Backog Petrovog Sela? Kakvi su ti tereni i sta se peca? Ja dobro poznajem donji tok, od Mosorina do usca, a u gornjem, potez oko Mola- Ade- Sente, ali na ovim terenima nikad nisam pecao.

Loši, I puni mreza

Sent from my Huawei P30

Za Tatas sam pretpostavljao. Kakva je razlika izmedju Backog Petrovog Sela i susednih mesta- Mola i Beceja?

Dobar dan!

Ima li smisla otici sutra do Knićanina?

Btw, sta god odgovorite, verovatno cu otici.. 

Kako prodje?

Mogu misliti kako je dole posle kise koja je padala ceo dan juce...

Cuo sam od nekih momaka, da je bilo blata, ali podnosljivo.