Vukovi sa DUNAVA

Tvrđava Bač



Srednjevekovno utvrđenje u Baču poznato je kao jedna od najvećih tvrđava svog vremena u Panoniji. Podignuta je uz istoimeno naselje sa njegove zapadne strane, na manjem ostrvu nastalom od reke Mostonge.

Tvrđava u Baču spada u tzv. ”Vodene gradove”, jer je sa svih strana bila opkoljena rekom, a prilazilo joj se pokretnim mostovima. Tvrđava ima petougaonu osnovu na čijim se uglovima nalaze isturene kule. U unutrašnjosti tvrđave se nalazi još jedna, najviša, centralna (donžon ili branič) kula. Ova kula je služila kao važan deo odbrambenog sistema tvrđave, ali i kao osmatračnica.

Bač je prema nekim letopisima bio i Avarska tvrđava (873. god.). Ugarski kralj Stjepan I osnovao je u Baču županiju, a na prelazu prvog milenijuma u drugi, Bač je već bio izgrađen i utvrđen grad, povezan Mostongom sa Dunavom. Za vreme Arpadovih Bač postaje ne samo crkveno sedište nadbiskupije, već i kraljevski grad u koji dolaze plemići i vladari na dogovore, zborove i skupštine. U XII veku Bač beleži veliki uspon. U tom periodu se prvi put u pisanim izvorima pominje moćna tvrđava, koja će pretrpeti nekoliko rušenja i obnavljanja, a čiji su ostaci i danas izazov za naučnike i turiste.

Na čelu Bačke županije bili su veliki župani, koje je imenovao kralj. Sve do provale Mongola 1241, župani su bili upravnici ovog područja. Oni su sakupljali priloge, postavljali vojne i civilne zapovednike. Od XII veka ustanovljen je običaj da se jednom godišnje ugosti kralj. U gradu  su se  osim župana nalazili i podžupani, sudije i vojno osoblje.

Početkom XIV veka promenila se dinastija u Ugarskoj, na vlast dolazi Karlo Robert iz porodice Anžuj, koji je u periodu između 1338. i 1342. godine podigao grad (tvrđavu) na Mostongi, koja dobija četvorougaonu kulu sa šest spratova, značajnu za odbranu grada. U periodu nakon Mohačke bitke 1529. godine grad i tvrđava su osvojeni od strane Turaka. Iz tog perioda potiču i opisi Bačke Tvrđave u putopisima Evlije Čelebije, kada Bač postaje deo segedinskog sandžaka. Danas je to najstarija srednjevekovna tvrđava u Vojvodini, čiji je neposredni graditelj bio Petar Varadi (čije ime nosi Petrovaradinska tvrđava u Novom Sadu). Grad tada ima osam kula, razne odaje, upravitelja okruga, hodnike, boravišta za stražu, kuhinju, bunar, štalu i sl. Ispod grada se razvijalo civilno naselje, podgrađe, u koje se ulazilo kroz kapiju “Šiljak”.

Tvrđava je onesposobljena za upotrebu posle požara i razaranja početkom XVII veka, za vreme borbi sa Rakocijevim pobunjenicima u periodu od 1702. do 1704. godine.



Tvrđava Bač je nesumnjivo najzančajnija spona sadašnjosti i prošlosti ovog, istorijski veoma značajnog grada na teritoriji Vojvodine, a možda i šire. Ona neupadljivo živi sa stanovništvom Bača, prekrivena slojevima zaborava, taloženog tokom vekova, u vihoru svakodnevnog života prošlih i sadašnjih generacija.